Mijn common-sense’jes tegen dwaalwegen

Enige tijd geleden stelde ik een kritische vraag op LinkedIn aan een dame over een boek dat zij aanprees. Het betrof een boek die een aanpak voor het leren lezen beschrijft waar ik vraagtekens bij zet omdat het ver afbuigt van wat we weten uit studies over een efficiënte leesaanpak. Ik stelde een kritische vraag en kreeg antwoord: ‘Je kunt niet oordelen, want je hebt het niet gelezen’, was het (slappe) antwoord. Wat ge-heen-en-weer-bericht ontstond. Je snapt het misschien al: mijn berichten zijn verwijderd en ik ben geen eerste connectie meer. 🤭 Ik zie het vaker gebeuren, als het te heet onder de voeten wordt, dan worden berichten verwijderd. Zorgelijk! Vooral ook omdat men het presenteert als dé aanpak, alsof al het andere (het bewezen) dus niet werkt en waarbij er slim wordt ingespeeld op de wanhoop van ouders en leraren.

Gelukkig snijden deze dwaalwegen geen hout. Als je weet waar je op moet letten dan filter je ze er zo uit. Ik geef je graag mijn common sense’jes:

Wees op je hoede als:

Men geen kritische vragen beantwoordt en je verwijdert. Dit is hét bewijs dat je met een dwaalweg te maken hebt, want kom op, als het hout had gesneden dan hadden kritische vragen onder de tafel geveegd kunnen worden.

De achtergrond van de betrokkenen discutabel is kijkend naar de inhoud die tentoongespreid wordt. Dit zijn vaak geen gedragswetenschappers. (Soms wel helaas, en die vraag ik bij deze nog maar eens hun ethiek én code onder de loep te nemen.)

Je vooral wordt bedolven onder positieve ervaringen van anderen (‘en toen zei die moeder huilend dat nog niemand haar dit verteld had’ of ‘binnen één sessie was de blokkade verholpen’) in plaats van onderbouwing en verwijzing naar bewezen effectiviteit.

Als het een hoog wc-eend gehalte heeft. Men is heel kundig in het in het licht zetten van hun ‘deskundigheid’. Het klinkt ook goed, logisch of aannemelijk. In hun optiek is de enige oplossing hún oplossing. Er zijn geen negatieve ervaringen bekend. Het bewijs: de talloze mensen die reeds geholpen zijn.

Als geen enkele professor, hoogleraar of ander hooggeplaatst wetenschapper (of zijn/haar onderzoeksteam) hier over rept of hier zijn naam aan verbindt of eigen onderzoek naar heeft gedaan. Of als conclusies van bestaande onderzoeken totaal verkeerd geïnterpreteerd worden in faveure van het eigen gelijk.

Als je flink moet zoeken naar de achtergrond van deze professional! Van een aantal aanbieders van dwaalwegen ben ik er nog steeds niet achter. Zodra je op informatie stuit gaat het vaak alleen maar over ‘hoe het voor mij begon’ en ’toen dacht ik dat anderen er ook geholpen mee zouden zijn’. Soms kom je niet verder dan coach. Helaas is coach een vrij beroep. Iedereen met een cursus op zak mag zich coach noemen. Gek toch eigenlijk, reden voor een inwendig alarmbelletje in ieder geval.

Vaak hebben deze aanpakken een hoog bevestigingsvooroordeel. Deze ‘professionals’ omringen zichzelf vaak alleen met ja-knikkers en zoeken vaak alleen die literatuur op die hun ideeën vergoeielijken.

Doe je voordeel met mijn common-sense’jes! Gooi dat knuppeltje eens in het hoenderhok, je merkt het gauw genoeg. Wees kritisch, loop niet gelijk als een dulle dries achter een idee aan dat zo fantastisch wordt voorgehouden. Gelukkig zijn er genoeg vooraanstaande (gedrags)wetenschappers die ons wijzen op deze dwaalwegen. Van der Leij (Dit is dyslexie, 2016) en Braams (Handboek Dyslexie, 2019) beschrijven in hun boeken dwaalwegen op het gebied van dyslexie. Walhout (2014) beschreef de wankele basis van beelddenken. Voor de effectiviteit van INPP-reflextherapie en aanverwante interventies is wetenschappelijk bewijs zeer mager. Ook ‘hoofdopruim’ en ‘anders leren’-methoden behoren tot de dwaalwegen. Debruyckere en Kirschner schreven meerdere boeken over onderzoeksmythen. Deze boeken zijn ook zeker de moeite waard. Ook meervoudige intelligentie hoort in het rijtje van dwaalwegen thuis. Er is geen theoretische onderbouwing voor de verschillende intelligenties. De onderliggende definiëring strookt niet met wat we inmiddels weten over intelligentie.

Heb jij nog een common-sense’je voor mij? Ik hoor het graag, dan kan ik deze toevoegen aan het lijstje.